Kategori: Makaleler

Tinsel Varlık Ne Demek? Ekonomik Bir Analiz Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Üzerine Bir Ekonomistin Girişi Ekonomi, temelde bir seçimler bilimidir. Kaynaklar sınırlıdır ve bu kaynakları en verimli şekilde kullanabilmek için sürekli olarak kararlar almak zorundayız. Bu kararlar, bireysel yaşamlarımızda, piyasa dinamiklerinde ve toplumsal düzeyde ciddi etkiler yaratabilir. Ekonomik düşünme, bu seçimlerin sonuçlarını dikkate alarak, kaynakları nasıl daha verimli kullanabileceğimizi anlamamıza yardımcı olur. Ancak ekonomik analiz sadece maddi ve fiziksel kaynaklarla sınırlı değildir. Zaman, iş gücü, bilgi ve hatta “tinsel” kaynaklar da ekonomik değer taşır. Peki, “tinsel varlık” tam olarak ne anlama gelir? Bir ekonomist olarak, genellikle soyut kavramlarla uğraşmak,…

Sıkılaştırıcı Jel Ne Zaman Kullanılır? Antropolojik Bir Perspektif Kültürlerin Çeşitliliğini Merak Eden Bir Antropoloğun Davetkâr Girişi Bir antropolog olarak, insanların bedenleriyle kurduğu ilişki, tarih boyunca her kültürde farklı anlamlar taşımıştır. Vücudumuz, sadece biyolojik bir varlık değil, aynı zamanda kültürel kimliğimizi, toplumsal statümüzü ve kendilik anlayışımızı şekillendiren bir araçtır. Bedenimize dair uygulamalar, toplumların değerleri ve normlarıyla sıkı sıkıya bağlantılıdır. Peki, günümüzde sıkça karşılaştığımız “sıkılaştırıcı jel” kullanımı, hangi kültürel kodlar üzerinden anlam kazanır? Bu yazıda, bu tür kozmetik ürünlerin kullanımının, kültürel ritüeller, semboller, topluluk yapıları ve kimlikler açısından nasıl değerlendirilebileceğini antropolojik bir bakış açısıyla keşfedeceğiz. Vücut ve Kimlik: Toplumsal Yapılar Üzerindeki Etkisi…

Giriş Bilime olan merakımla bu yazıda sizlerle birlikte “dünyanın en ağır metali nedir?” sorusunun peşine düşmek istiyorum. Hem şaşırtıcı hem de düşündürücü bu konuyu, yoğun laboratuvar yazılarından uzak, herkesin anlayabileceği sade bir dille ele alacağım. Hazırsanız başlayalım. — Dünyanın En Ağır Metali: Ne Anlama Geliyor? “Ağır” kelimesi burada iki farklı anlam taşıyabilir. Bir metalin birim hacim başına sahip olduğu kütle yani yoğunluğu (“yoğunluk açısından ağır”), ya da bir atomunun çekirdeğinde bulunan proton‑nötron sayısına bağlı olarak büyük olması (“atomik kütle açısından ağır”). Malzeme biliminde “ağır metal” derken genellikle yoğunluk vurgulanır. ([weerg.com][1]) Peki bu durumda hangi kriteri kullanacağız? Bu yazıda öncelikle yoğunluk…

Normal Bir İnsan Günde Kaç Kere İdrara Çıkar? Edebiyatın Gözünden Bir Kez Daha Bir Edebiyatçının Girişi: Kelimenin Gücü ve Anlatıların Dönüştürücü Etkisi Edebiyat, kelimeler aracılığıyla insanın en derin duygularına, düşüncelerine ve varoluşuna dokunur. Her bir kelime, bir dünyayı ifade eder ve her bir anlatı, yaşamın karmaşık hallerini basit bir biçimde açığa çıkarabilir. İnsan bedeninin en temel işlevlerinden biri olan idrar yapma, belki de edebiyatın en sessiz ve genellikle göz ardı edilen temalarından biridir. Ancak bu doğal eylemi, bir edebiyatçı gözüyle görmek, onu salt biyolojik bir işlem olmaktan çıkarıp, insanın varoluşsal bir yansıması haline getirebilir. Bir edebiyatçının kelimelerle inşa ettiği dünyada,…

Velvele Etmek Ne Demek? Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Hepimizin çevresinde, bazen oldukça fazla ses çıkaran, bazen ise sessiz ama etkili bir şekilde varlığını gösteren bir kavram vardır: velvele etmek. Genellikle abartılı bir şekilde konuşmak, gereksiz yere tartışma yaratmak ya da dikkat çekmek anlamında kullanılır. Ancak, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi dinamiklerle bakıldığında, bu kelimenin arkasında çok daha derin anlamlar yatıyor olabilir. Bugün, toplumsal etkiler ve empati odaklı bir yaklaşım üzerinden bu kavramı nasıl daha geniş bir çerçevede anlayabileceğimizi keşfedeceğiz. Velvele Etmenin Toplumsal Yansıması Toplumda pek çok kişi, velvele etmenin yalnızca dikkat çekme amacı taşıdığını…

   Bilimsel Merakla: Saponaria officinalis (Sabun Otu Çiçeği) Nerede Yetişir? Bitkilere ilgi duyuyorsanız, zaman zaman karşılaştığınız ama ne kadar yaygın ya da ne kadar özel bir ortam talep ettiği üzerinde düşünmediğiniz bitkiler olabilir. Ben de tam öyle bir merakla bu yazıya başladım: “Sabun otu çiçeği nerede yetişir?” sorusunu sadece bir bahçıvanlık önerisi olarak değil, ekolojik, coğrafi ve botanik bir mercekten ele almak istiyorum. Habitatın Anatomisi: Doğal Ortamları ve Yayılımı Sabun otu, Avrupa ve Asya kökenli, çok yıllık bir otsu bitkidir. ([en.wikipedia.org][1]) Doğal yayılımı düşük ya da orta rakımlarda, nemli, yarı gölgeli ya da açık alanlarda gerçekleşir. Örneğin Türkiye’de,…

Mil Tutucu Ne İşe Yarar? Farklı Bakış Açılarıyla Derinlemesine Bir İnceleme Bugünlerde, otomotiv sektöründen ev eşyalarına kadar her alanda karşılaştığımız bir terim: mil tutucu. Bu, ilk bakışta oldukça teknik bir terim gibi görünebilir. Ancak, mil tutucunun işlevi o kadar basit ve hayatımızı kolaylaştıran bir özellik ki, belki de tam olarak ne işe yaradığını bilmeden sıklıkla kullanıyoruz. Mil tutucu, aslında birçok farklı amaca hizmet eden, makine parçalarının en kritik unsurlarından biridir. Fakat bu teknik unsura farklı bakış açılarıyla yaklaşmak, konuyu daha da derinlemesine anlamamızı sağlayacaktır. Mil Tutucu Nedir ve Ne İşe Yarar? Mil tutucular, aslında makine parçalarında hareketin düzgün ve kontrollü…

Kûfe Mescidi’ni Kim Yaptı? Tarihsel Bir İnceleme ve Eleştiri Kûfe Mescidi, İslam tarihinin önemli simgelerinden biridir. Ancak bu mescidin kim tarafından yapıldığı, ne zaman inşa edildiği gibi konular her zaman tartışma konusu olmuştur. Gerçekten de, bu soruya net bir yanıt vermek o kadar kolay değil. Pek çok tarihçi ve araştırmacı, Kûfe Mescidi’nin yapımını farklı kişilerle ilişkilendirmiştir. Fakat tartışmalar sadece bu kadarla sınırlı değildir. Mescidin yapım süreci ve onun tarihsel anlamı üzerine derinlemesine düşündüğümüzde, aklımıza gelen bir dizi soruyla karşı karşıya kalırız. Peki, gerçekten Kûfe Mescidi’ni kim inşa etti? Bu soruya vereceğimiz yanıt, tarihsel bağlamı ve dini perspektifi nasıl algıladığımıza bağlı…

Küresel düşünmeyi, yerelden hareketle anlamayı seven okurlar için… Bugün “köprüleme tedavi” kavramını birlikte ele alacağız — hem uluslararası ölçekte hem de Türkiye gibi yerel bağlamda. Deneyimlerinizi paylaşırsanız memnun olurum; çünkü bu yazı sizin yorumunuzla renklenebilir. Köprüleme tedavi nedir? “Köprüleme tedavi” ya da İngilice ismiyle “bridge therapy”, tıbbi bir bağlamda bir tedaviden diğerine geçerken devreye giren geçici, ara geçişsel bir tedavi stratejisidir. ([everything.explained.today][1]) Örneğin; bir kanser hastası ana tedavisine başlamadan önce durumunu stabilize etmek için uygulanan tedavi bir köprüleme tedavisi olabilir. ([chi.scholasticahq.com][2]) Ama burada önemli: “köprüleme” kelimesi, tedavinin nihai amaç değil; nihai tedaviye geçiş sürecinde bir köprü görevi gördüğünü ifade eder. ([Vikipedi][3]) Küresel…

Gözlemci olarak bir merak hikâyesiyle Gece gökyüzünü izlerken, yıldızların sessizce döndüğü o sonsuz boşlukta bir noktanın hep sabit kaldığını fark ettim. “Acaba neden bu yıldız hep aynı yerde gibi görünüyor?” diye düşündüm. Bu merak beni, gök kartografisinin temel taşlarından biri hâline gelmiş o özel yıldızın peşine düşmeye itti: Polaris, yani halk arasında bilinen adıyla Kuzey Yıldızı. Aşağıda, bilimsel gözlemlerden yola çıkarak “Kuzey Yıldızı nerede görülür?” sorusuna herkesin anlayabileceği bir dille yanıt veriyorum. — Kuzey Yıldızı nedir ve neden önemlidir? Polaris, gökyüzünde kaldırım taşlarına benzer bir rehber gibi kullanılmıştır. Çünkü dünyamızın dönüş ekseninin göksel uzayda uzantısı olan “kuzey göksel eksen”in hemen…