Kategori: Makaleler

10 Yıllık Çalışan Nasıl Tazminat Alır? İşçinin Emek Birikimi ve Yasal Güvence: Tazminat Neden Önemli? Çalışma hayatında 10 yıl, bir insan için yalnızca “zor yıllar” değil aynı zamanda birikim, bağlılık ve emek demektir. Bu sürenin sonunda, emeğin karşılığını almak hem bir hak hem de sosyal adaletin gereğidir. Türkiye’de bu hakkı koruyan düzenlemeler, hem işçinin hem de işverenin sorumluluklarını netleştirir. Aşağıda, 10 yıldır çalışan bir işçinin hangi koşullarda tazminat alabileceğini; nasıl hesaplandığını; günümüzde hukuki ve toplumsal zeminde bu konunun nasıl tartışıldığını tarihî ve güncel perspektifle ele alacağız. Kıdem Tazminatının Kökeni ve Gelişimi – Türkiye’de tazminat sistemi, eski İş Kanunu 1475’in 14.…

Giriş – Merak Eden Bir Zihin: Sınav Zamanı ve İnsanın Psikolojisi İnsan davranışlarının ardındaki bilişsel ve duygusal süreçleri sürekli merak eden biri olarak yazıyorum. “1. Kademe Temel Eğitim Sınavı 2025 ne zaman?” sorusunu duyduğumda, yalnızca takvimsel bir bilgi değil; bu sınavın bireylerin zihninde, duygularında ve toplumsal ilişkilerinde nasıl yankılandığını da düşündüm. Çünkü sınavlar — salt bilgi ölçme aracı olmayıp — aynı zamanda kaygı, umut, beklenti ve sosyal etkileşim bağlamında karmaşık psikolojik süreçler tetikleyebiliyor. Bu yazıda, sınav tarihini kısaca hatırlatıp ardından bu sınavın bilişsel, duygusal ve sosyal etkileşim boyutlarını psikolojik araştırmalar açısından irdeleyeceğim. Amacım yalnızca bilgilendirmek değil; okuyucunun kendi içsel deneyimlerini…

İnsanlar Allah’a Niçin Dua Eder? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir İnceleme İstanbul’un kalabalık caddelerinde, toplu taşımalarda ya da kafelerde sıkça gözlemler yaparım. Herkesin kendi dünyası içinde koşturduğu bu şehirde, dua konusu zaman zaman kafamda yankı yapar. İnsanlar Allah’a niçin dua eder? Sorusu, yüzeyin ötesinde, daha derin bir toplumsal bağlamda ele alınması gereken bir konu. Dua, hem bir inanç pratiği hem de toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletle bağlantılı bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Bu yazıda, sokakta gözlemlediğim ve yaşadığım deneyimlerden yola çıkarak, dua etmenin çeşitli toplumsal bağlamlarını ele alacağım. Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Dua Dua etme pratikleri, toplumun…

Türk Saz Şairleri Kimdir? Biraz Müzik, Biraz Şiir, Bolca Mizah! Giriş: Tınılar Arasında Kaybolan Şairler Düşünsenize, sazınızı alıp elinize, kafanızda deli bir fikir, ruhunuzda ise bir hüzün. O anda ne yapardınız? İşte, bu sorunun cevabını bulmamıza yardımcı olacak en iyi kişiler, şüphesiz Türk saz şairleridir. Fakat, elbette işler her zaman düşündüğünüz gibi gitmez. “Ah, bir saz çalsam da hüzünlensem” derken, bir bakmışsınız, elinizdeki saz bir anda mikrofon haline gelmiş, sosyal medya fenomeni olmuşsunuz! Türk saz şairleri, aslında yüzyıllardır bu konuda bir gelenek oluşturmuş ve bizlere hem tınılarla hem de kelimelerle duygu seli sunmuşlardır. Ancak bu şairlerin kim olduğunu öğrenmek, bazen…

Merhaba sevgili okur — bu yazıda, basit mide yanması olarak algılanabilecek Gastroözofageal Reflü (kısaca reflü) ile – uzun vadede – nasıl kanser riski arasında bir bağ kurulabildiğini, hem bilimsel veriler ışığında hem de insan hikâyeleri üzerinden irdelemek istiyorum. Bu konu bazılarımız için korkutucu olabilir; ama bilgi, bazen en güçlü kalkanımız olur. Reflü Nedir, Kanserle Nasıl İlişkisi Olabilir? Reflü, mide içeriğinin —asit, safra vb.— yemek borusuna geri kaçmasıyla oluşur. ([Doktor Uzman][1]) Çoğumuz arada sırada hazımsızlık, yanma hissi yaşıyoruz; bu tek başına genelde ciddi görülmez. ([Hopkins Medicine][2]) Ancak reflü kronikleşirse, yani sık ve uzun süre devam ederse, yemek borusu dokusu asit ve…

Kültürel Etkileşim Nedir? Gerçek Hayattan Örneklerle Bir Yolculuk Giriş: Kültürler Arasındaki Köprüler Kültür, bir toplumun yaşam biçimi, değerleri, gelenekleri ve tarihini temsil eder. Ancak, kültür yalnızca bir toplumun içine hapsolmuş bir kavram değildir. Aksine, kültürler arası etkileşimler, yeni anlayışların, fikirlerin ve değerlerin ortaya çıkmasını sağlar. Bugün, kültürel etkileşimin ne olduğunu ve nasıl şekillendiğini keşfedeceğiz. Dilerseniz, sadece akademik bir açıklamadan daha fazlasını keşfedeceksiniz: İnsanların günlük yaşamlarındaki etkileşimleri, yemekleri, müzikleri ve hatta danslarıyla nasıl birbirlerine dokunduklarını. Hikâyeler ve verilerle destekleyerek, bu kavramı daha derinlemesine inceleyeceğiz. Kültürel Etkileşim Nedir? Kültürel etkileşim, farklı kültürlerden gelen insanların bir araya gelmesi ve birbirlerinin değerlerini, inançlarını, geleneklerini…

Bugün bir konuya odaklanmak istiyorum: “Gönderi teslim merkezinde alındı” mesajı. Evet, bu cümleyi çoğumuz birkaç kez görmüşüzdür, ama hiç düşündünüz mü, bu cümle gerçekten ne anlama geliyor? Evet, kargo takip sistemlerinde sıkça karşılaştığımız bu ifade, ne yazık ki, sadece bir yer değiştirme notası olmaktan öteye geçmiyor. Ama ne kadar belirsiz, ne kadar kafa karıştırıcı ve ne kadar yanıltıcı bir ifade olduğunu hiç düşündünüz mü? İşte şimdi, bu başlık altındaki gizli mesajları, eksikleri ve yanlış anlaşılmaları derinlemesine inceleyeceğiz. “Gönderi Teslim Merkezinde Alındı” Ne Demek? Gerçekten Bizi Aydınlatıyor mu? Her birimizin kargo takip numarasıyla karşılaştığı ve zaman zaman “Gönderi teslim merkezinde alındı”…

Brüt Maaş Ne Demek? Küresel ve Yerel Perspektiflerden İncelenen Bir Konu Hepimiz maaşlarımızı alırken “brüt” ve “net” terimlerini duymuşuzdur, ancak brüt maaşın tam olarak ne anlama geldiğini ve farklı ülkelerde nasıl algılandığını hiç düşündünüz mü? Maaşla ilgili bu terimler bazen kafa karıştırıcı olabilir, özellikle de kültürlerarası farklar ve yerel dinamikler devreye girdiğinde. Bugün, brüt maaşın küresel ve yerel perspektiflerden nasıl ele alındığına dair bir bakış açısı sunacağız. Hadi, maaşımızı incelemeye başlamak için kemerleri bağlayalım! Brüt Maaş Nedir ve Ne Anlama Gelir? Brüt maaş, bir çalışanın maaşının vergiler, sigorta primleri ve diğer yasal kesintiler yapılmadan önceki toplam tutarıdır. Kısacası, işverenin çalışana…

İtikâf Evde Nasıl Yapılır? Antropolojik Bir Perspektiften İnceleme Bir antropolog olarak, kültürlerin çeşitliliği ve insanların dini ritüelleri nasıl şekillendirdiği üzerine düşündüğümde, her kültürün kendine özgü ibadet ve ritüel pratikleri beni derinden etkiler. İnsanların dini ve manevi yaşamlarını yaşadıkları mekanlar, sadece birer fiziksel alanlar değil; aynı zamanda kimliklerini, topluluklarını ve kültürlerini pekiştirdikleri kutsal alanlardır. İtikâf gibi ibadetler de bu kutsal mekanların bir parçası olarak, insanları birleştiren, anlamlandıran ve toplumsal bağları kuvvetlendiren önemli ritüellerdir. Peki, evde itikâf yapmak, kültürler arası farklılıklara ve ritüellerin anlamlarına nasıl bir katkı sağlar? Ritüeller ve Kültürlerarası Bağlantılar Antropolojik bir bakış açısıyla, ritüeller, kültürün temel yapı taşlarını oluşturur.…

Merhaba sevgili dil meraklıları — hadi el ele verip bir fincan çay eşliğinde, Altay dilleri teorisi çevresinde emek vermiş Türk (ya da Türkiye bağlantılı) araştırmacıları konuşalım. Erkeklerin veri‑analiz tutkusu ile kadınların toplumsal ve kültürel duyarlılığını harmanlayarak, bu alanda kimler neler yapmış — biraz tartışalım, biraz da fikir alışverişine davet edelim. Altay Dilleri Nedir? Kısa Bir Hatırlatma “Altay dilleri” terimi, kimi araştırmacıların; Türkçe, Moğolca, Tunguz‑Mançu dilleri (ve kimi zaman Korece & Japonca’yı) tek bir ata dile bağlı olarak değerlendirdiği hipotezi ifade eder. ([Vikipedi][1]) Bu hipoteze göre söz konusu diller bazı tipolojik özelliklerde (örneğin sondan eklemeli yapı, özne‑nesne‑fiil dizilişi, cinsiyet ayrımı olmaması…